دسته: کشاورزی و زراعت
بازدید: 229 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 1201 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 66
پژهش بررسی جامع آفات گلخانه ای در 66 صفحه ورد قابل ویرایش
چكیده:
برای داشتن محصول خوب در یك گلخانه باید علاوه بر روشهای صحیح كشت و انتخاب محصول مقاوم باید آفات شایع در محیط گلخانه را شناخت و راههای پیشگیری وروشهای صحیح مبارزه با آنهارا شناخت. بطور معمول در گلخانه به دلیل دارا بودن شرایط خاص محیطی و بسته بودن محیط تعداد وانواع آفات محدود می شود و البته مبارزه با آنهاهم راحت تر انجام می شود .به طور كلی آفت موجودی است که خسارت اقتصادی داشته باشد.در پیدایش ان سه عامل تهاجم،تغییر اكولوژیكی وتغییر اجتماعی_اقتصادی مؤثر است.راسته های Hemiptera ، Homoptera ، Thysanoptera ، Diptera ، Lepidoptera وبعضی ازخانواده های انها وگونه Ants مهمترین افات موجود در گلخانه را تشكیل میدهند.
مدیریت تلفیقی آفات یكی از بهترین روشهای مبارزه با افات در گلخانه است، هدف اساسی از این روش مبارزه ، ضمن كاهش مصرف حشره كشها به حداقل ممكن ، این است كه جمعیت آفات را به یك سطح قابل قبولی كاهش دهد بدون اینكه اثرات سوئی در محیط داشته باشد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
آفت چیست ؟ 2
راسته ناجوربالان 5
راسته جوربالان 11
شته 14
پسیل 22
سفید بالک 23
مگس های سفید 26
شپشک 27
راسته دیزانوپترا 33
تریپس 34
راسته دیپترا 38
راسته لپیدوپترا 42
مورچه ها 46
روشهای پیشگیری ازخسارت آفات 51
ضدعفونی بسترکشت 56
مدیریت تلفیقی آفات 58
مقدمه:
در چند دهه اخیر تمركز جمعیت در شهرهای بزرگی نظیر تهران بازار مصرف بزرگی را برای محصولات كشاورزی فراهم كرده است. لذا زمین های كشاورزی، تا شعاع زیادی نسبت به این مراكز برای رفع نیازهای غذایی این جمعیت اختصاص یافته است اما با گسترش جمعیت در شهرها به تدریج نیاز به روش های جدیدی كه توانایی تولید بالاتر و برداشت محصول خارج از فصل را داشته باشد، بیشتر آشكار می شد لذا به تدریج گلخانه ها این تحول عظیم را به وجود آوردند. گلخانه ها با ایجاد شرایط بسیار مناسب رشد محصولات به صورت مصنوعی برای اولین بار این امكان را به وجود آورد ند كه محصولات مختلف را در تمام فصول به دست مصرف كننده برسانند .
از جمله محصولاتی كه با این روش تولید شد انواع سیفیجات،گلهای زینتی وبه طور كلی انواع محصولات كشاورزی بود كه برای كاشت و عرضه این محصول به بازار گلخانه های متعددی در اطراف شهرهای بزرگ از جمله تهران ساخته شدند. گلخانه ها با به وجود آوردن شرایط آب و هوایی مساعد می توانند همزمان به تكثیر آفت و بیماری های این محصول نیز كمك كنند. در این مقاله سعی می شود حشراتی كه در محیط گلخانه روی محصول خسارت وارد می سازند، معرفی شوند تا گلخانه داران با شناخت بهتر این حشرات را ه های مقابله با آنها را به طریق علمی به كار گیرند، زیرا بسیار دیده شده است كه یك گونه حشره توانسته به محصول گلخانه های زیادی خسارت هنگفتی وارد كند.
آفت چیست و چه عواملی باعث به وجود آمدن آفات میشوند؟
آفت موجودی است که خسارت اقتصادی داشته باشد. علل پیدایش آفت درسه موضوع اصلی خلاصه می شود: 1) وارد شدن موجودات به مناطق جدید (Invasion) تهاجم
2)تغییرات اكولوژیكی
3)تغییرات اجتماعی_اقتصادی
تهاجم یکی از موضوعات بسیار مهمی است که مخصوصاً در طی قرن اخیر بدلیل سهلالوصول شدن مسافرتها، بسیار گسترش پیدا کرده است. در واقع تعداد بسیار زیادی از آفات مهم و کلیدی در نقاط مختلف دنیا آفاتی هستند که از یک نقطه یا منطقه پَراکنش بومی به مناطق جدید وارد شدهاند و بدلیل اینکه این آفات بدون دشمنان طبیعی خود به مناطق جدید وارد میشوند عموماً تبدیل به آفت میشوند. مثالهای بسیار زیادی در این زمینه در کشورهای اروپایی و در ایران وجود دارد.
به عنوان مثال در راسته (Hemiptera) تعداد زیادی از شپشکها مثل (Quadraspidiotus pernisiosus) یا شپشک های سان ژوزه مثل (Chrysomphalus dictyospermi) یا شپشک سپردار قهوهای، سپردار قرمز یا (Aonidiella aurantii)، و(Aonidiellacitri)، یا شپشک استرالیایی مثل (Icery apurchasi) وجود دارند. کرم ساقه خوار برنج
(Chilo suppresalis) از راسته (Lepidoptera). مگس مدیترانهای میوهای (Ceratitis capitata) از راسته (Diptera) از زیر رده (Acari) گونههایی مثل (Panonychusulmi) و (Panonychus citri) از گونههای بسیار مهم هستند که از طریق گیاهان زراعی و گیاهان زینتی و احتمالاً مرکبات از نقاط مختلف دنیا وارد کشور ما شدهاند .
نقش قرنطینه :
در ایران قرنطینه نقش مهم جلوگیری از ورود آفات جدید به کشور را به عهده دارد. برای مثال پس از بررسیهای لازم توسط موسسه تحقیقات آفات و بیماریها روی نوعی چمن وارداتی از كشور هلند (برای تعویض چمن استادیوم آزادی) از ورود آن به كشور جلوگیری بعمل آمد .
دومین عامل که باعث تبدیل موجودات به آفت میشود تغییرات اکولوژیکی است. تغییرات اکولوژیکی با تاریخچه کشاورزی قرین است. هر عملی که انسان در طبیعت انجام میدهد نوعی تغییر اکولوژیکی به همراه دارد. تغییرات اکولوژیکی در طی سده اخیر بسیار زیاد بوده است. تک کِشتیهای وسیع، استفاده از واریتههای پر محصول، و عملیات اَگرو تکنیکی مثل سمپاشی باعث شده است که تعادل در اکوسیستم و طبیعت به هم بخورد .
حتی کشت گیاهان زینتی در گلخانه نوعی تغییر اکولوژیکی است. معمولاً از طریق وارد کردن دشمنان طبیعی، آفات در گلخانهها را کنترل میكنند. در اکوسیستم طبیعی و در شرایط طبیعی زنجیرههای غذایی بسیار پیچیده توسط تعداد بسیار زیادی آفت و دشمنان طبیعی ایجاد شدهاند. از آنجا که سموم در طی نیم قرن اخیر این زنجیره پیچیده را بر هم زدهاند، برای ایجاد تعادل مجدد زنجیرههای غذایی بین گونههای گیاهخوار، پارزیتوئیدها و پرداتورها حداقل به پنجاه سال تلاش مداوم نیاز داریم .
در بین عوامل بر هم زننده تعادل اکولوژیک، قطعاً سموم و ترکیبات شیمیایی از اهمیت بسیار زیادی برخوردارند. بطوریكه سمپاشی زیاد بخصوص برای مدت طویل در محیط باعث تقویت ژن مقاوم در برابر این ترکیب شیمیایی شده و در طی سالیان متمادی، این جمعیت از طریق زاد و ولد افزایش پیدا میکند. و نهایتاً بعد از مدتی یک جمعیت مقاوم به سموم در طبیعت ظاهر میشود .
همچنین کاربرد سموم، باعث ایجاد آفت در مواردی نیز میشود. آفات ثانوی آفاتی هستند که از طریق کاربرد ترکیبات شیمیایی بوجود میآیند. بدین صورت كه آفت خاصی در طبیعت كه دارای جمعیت پایینی نیز میباشد بر اثر استفاده سموم از بین رفته ولی گونههایی كه آفت محسوب نمیشوند بعد از مدتی به آفات خطرناك تبدیل میشوند.
ناجوربالان (Hemiptera)
این راسته یکی از بزرگترین راستههای حشرات است. مهمترین خصوصیت مورفولوژیک این حشرات ساختمان بالِ جلو است. بال جلو در قسمت قاعدهای،ضخیم و چرمی شده است و از قسمتها و نواحی مختلفی تشکیل میشود که عبارتند از:
1) Corium
2) Clavus
3) Cuneus
و بخشهای دیگر که، در تفکیک خانوادههای سنها اهمیت زیادی دارد.البته این بخشها در همه سنها وجود ندارد، بخش انتهایی بال جلو کاملاً حالت غشایی دارد و دارای تعدادی رگبال است. که این قسمت در تفکیک خانوادههامورد استفاده قرار میگیرند. قطعات دهانی سنها از نوع زَنَنده مَکَنده است، بنابراین از شیره گیاهی و در مواردی از خون تغذیه میکنند. سنها به دو گروه اصلی خشكیزی و آبزی تقسیم میشوند. گونههای خشكیزی تعدادی شكارگر هستند و از گیاهان و خون انسان و سایر جانوران استفاده میكنند. یک بخش عمده از سنها نیز آبزی هستند. سنها دارای تعداد زیادی زیر راسته هستند که مهمترین زیر راستهها عبارتند از:
1) Nepomorpha
2) Gerromorpha
3) Pentatomorpha
4) Cimicomorpha
Nepomorpha*
راسته (Nepomorpha) شامل سنهای آبزی هستند: سنهای(Aquatic)
در زیر آب شنا میکنند و از ا نواع موجودات در داخل آب تغذیه میکنند،
مهمترین خانوادهها عبارتند از:
1) Nepidae
2) Blostomatidae
3) Corixidae
که در محیط آب از انواع حشرات مثل لارو پشهها و سایر آبزیها تغذیه میکنند.
Gerromorpha*
زیر راسته دیگر ، زیر راسته جرومورفا است که سنهای نیمه آبزی یا
(Semi aquatic) میباشند. این سنها شکارگر و در کنار یا سطح آب از
انواع بندپایان از جمله حشرات تغذیه میکنند. زیر راسته دیگر که از اهمیت
بیشتری نسبت به راستههای قبل برخوردارند، سنهای راسته (Cimicomorpha) و (Pentatomorpha) هستند.
Cimicomorpha*
سنهای زیر راسته،(Cimicomorpha)که تعدادی از آنها گیاهخوار و تعدادی شكارگر و تعدادی دیگر از آنها خونخوار هستند. به بعضی از آنها مختصراً اشاره میکنیم: خانواده،(Tigidae) اولین خانواده هستند. به این سنها (Lace bugs) میگویند. به دلیل اینکه سطح بدنشان کاملاً مشبک است و از نظر فرم بالهای جلو، مواردی که در سنهای قبلی ذکر شد در این سنها دیده نمیشود. تعدادی از سنهای بسیار مخرب در این خانواده قرار دارند و بعضی از آنها گیاهان زینتی منازل را مورد حمله قرار میدهند. اما عموماً از سطح زیری برگها تغذیه میکنند. تغذیه آنها باعث ایجاد لکههای زرد رنگ و در تراکم بالا باعث قهوهای شدن برگها شده و موجب ریزش برگها و خساراتی از این جمله به گیاهان زینتی وارد میکند.
از جمله عمومیترین گونههای این خانواده در ایران، گونهای به نام(Stephanitis pyric) که بر روی گیاهان زینتی مثل (به ژاپنی) و سایر گیاهان فعالیت میکند و خساراتی را وارد میکند.
خانواده دیگر، خانواده (Miridae) است. این خانواده از بزرگترین گونه سنها از نظر تعداد بوده و به آنها (Plant bugs) یا (Leaf bugs) گفته میشود و این سنها از برگ گیاهان و شیره گیاهی تغذیه میکنند .
سنهای گیاهی حشراتی به طول ۴ تا ۱۰ میلیمتر با بدنی نرم میباشند. راه تشخیص این حشرات بالهای جلوی آنها میباشد. بال جلوی آنها دارای قسمتی به نام (Cuneus) هستند که در بیشتر سنها این قسمتها دیده نمیشود .
یکی دیگر از گونههایی که در محیطهای گلخانهای و در محیط پرورش گلهای زینتی فعالیت میکند سنی به نام (Lygus regulipennis) است که از گلها تغذیه میکند و باعث ریزش گلها میشود. این سنها عموماً به صورت تخم هستند که تخمشان را در داخل بافت گیاهان قرار داده و زمستان گذرانی میکنند و یکی از آفات مهم گیاهان زینتی در گلخانهها هستند .
از زیر راسته (Cimicomorpha) چند خانواده شکارگر هستند مثل خانواده (Reduviidae)، خانواده (Anthocoridae) و تعدادی دیگر نیز خونخوارند مانند خانواده (Cimicidae) که در منازل از خون انسان تغذیه میکنند.
آیا سنهای شکارگر در شرایط گلخانهای نیز وجود دارند؟
سنهای شکارگر که از جمله مهمترین آنها خانواده (Anthocoridae) ا ست ، در مواردی بصورت تجاری و انبوه تولید میشوند. و در کنترل تعدادی از آفات گلخانهای نقش بسزایی دارند. برای مثال: بعضی از گونههای سنهای خانواده (Anthocoridae) مثل سنهای جنس (Orius) برای كنترل کنهها و تریپسها، مورد استفاده قرار میگیرند.
Pentatomorpha*
سنهای زیر راسته (Pentatomorpha) غالباً دارای بدنی بیضی شکل هستند و تقریباً اکثریت آنها گیاهخوارند. تعداد کمی نیز از این گونهها شکارچی میباشند. این زیر راسته شامل خانواده بسیار مهمی بنام (Lygaeidae) هستند که به آنها (Seed bugs) یا سنهای بذری نیز گفته میشود. كه از بذر گیاهان زینتی مختلف تغذیه میکنند. خانواده دیگر (Scutelleridae) میباشد. در این گونه سنها سِپَرچهها رشد زیادی کرده و تقریباً تا انتهای بدن کشیده شده و بالها نیز در زیر این سپرچهها قرار گرفتهاند. یک نوع از گونههای مهم که در ایران به گیاهان خسارت میزند گونهای به نام (Integriceps) است که یکی از مهمترین آفتهای گندم است و سالانه مبالغ هنگفتی صرف مبارزه با این نوع آفت میشود .
خانواده دیگر، خانواده (Pentatomidae) است. در این خانواده بر خلاف خانواده(Scutelleridae) سپرچهها به صورت مثلثی است. این سنها بسیار بَدبو هستند و به آنها (Stink bugs) میگویند. این حشرات بوی بسیار ناخوشایندی تولید میكنند. اکثراً گیاهخوارند و از چند گونه از حشرات مضر تغذیه میکنند.
خانواده (Adeligidae)
این شتهها عموماً روی سوزنی برگ ها فعالیت می کنند ، مانند درخت کاج، این شتهها نیز مثل دو خانواده قبلی دارای دو میزبان هستند ولی هر دو میزبان آنها از سوزنی برگ ها می باشند و ممکن است بر روی میزبان اول تولید گال نمایند .
از نظر ویژگی های شناسایی ، این شتهها دارای شاخک های سه بندی می باشند و به این طریق آنها مورد شناسایی قرار میگیرند .
خانواده دیگر، خانواده ( Phylloxeridae) است . این خانواده برای ایران جز ء آفات قرنطینه ای محسوب می شود. در ایران هیچ گونه از این آفات شناسایی نشده است ولی در کشورهای آمریکایی و اروپایی جزء آفات بسیار مهم برخی از گیاهان میباشند . مخصوصاً گونه ای که روی مو فعالیت می کند و نام آن (Dactulospharia Vitifoliae) می باشد که از مهم ترین آفات گیاهی در كشورهای اروپایی و آمریكایی به شمار می روند .
مبحث شتهها را با تاکید بر این نکته که شتهها علاوه بر خسارت مستقیم، ناقلان مهم بسیاری از بیماری ها مانند بیماری های ویروسی هستند خاتمه می دهیم. علاوه بر شتهها، زنجرک ها نیز در نقل و انتقال عوامل ویروسی فوق ا لعا ده مهم هستند.
مورچه:
مورچه حشره ای اجتماعی است . كه لانه خود را در محل های مختلف در داخل یا بیرون ساختمان مانند داخل دیوار خانه ها، پی ساختمان ها، داخل چمن، یا زمین باز، داخل چوب، درختان پوسیده و زیر سنگ می سازد . انتقال مواد غذایی در مورچه ها بطریق دهان به دهان( trophallaxis ) انجام می گیرد. كلونی آنها شامل 3 فرم كارگر، ماده های تولید مثلی و نرها می باشد كه هر كدام وظایف مختلفی را بر عهده دارند . مورچه ها با این كه نقش مهمی را در بهبود ساختار خاك دارند و گاهی اوقات پرداتورهای خوبی به حساب می آیند ولی خسارتهای زیادی از جمله پراكنش عوامل بیماریزا، نیش های دردناك و حمایت از شته ها و خسارت به درختان، آسیب های ساختمانی و ترسی كه بعضی از افراد از مورچه ها دارند نیاز ما را به كنترل آنها را ضروری می نماید.
كنتــرل: در این بخش باید دقت كنیم كه به درستی به شناسایی گونه بپردازیم و از بین بردن ملكه ها و افراد درون لانه اغلب كلید اساسی برای كنترل مورچه هاست به طور كلی روش كنترل مستقیم بر روی كارگرهای نان آور كلنی موثرنخواهد بود. مهمترین روش های كنترل جمعیت مورچه ها بر اساس تقسیم بندی ذیل می باشد :
1- پیشگیـری و بهداشت :در این روش ما می توانیم با گرفتن درز اطراف پنجره، رنگ كردن ساختمان های چوبی، شستشوی ظروف كثیف و... فضاهای مناسب برای فعالیت مورچه راحذف كنیم و ا ز ورود آن به ساختمان جلوگیری كنیم.
2- كنترل مكانیكی: كاربرد موانع همچون كاربرد چسب ها در مسیر حركت مورچه ها یكی از روش های كنترل است. مثلاً كاربرد چسب Elmers در درزها و شكافها.
3- كنترل فیزیكی: در این مورد می توان از موادی مانند آب جوش، پودر تالك و نیز غرق آب كردن لانه مورچه برای كنترل استفاده كرد.
4- كنترل بیولوژیك: در این روش از عواملی همچون پارازیتوئید ها، شكارچی ها و عوامل میكروبی از جمله قارچ Beauveria basiana و تركیب B.Tاستفاده می شود .
5- كنترل بیوتكنیكال : در این روش از یك ماده دور كننده، جلب كننده یا تنظیم كننده رشد برای كنترل مورچه ها استفاده می شود.
ضد عفونی بستر كشت:
ضد عفونی بستر كاشت ، ذخیره آفات بویژه كنــه های تار عنكبوتی و تریپسها را كاهش خواهد داد . روشهای مختلف ضد عفونی بستر كشت عبارتند از:
الف - ضد عفونی خاك با استفاده از بخار
برای گرفتن نتیجه بهتر از این روش یهتر است خاك تا عمق 15 تا 20 سانتی متر به خوبی زیرورو شده و رطوبت آن در حد مناسبی باشد. از دماسنجهای خاك برای اطمینان از گرم شدن خاك در حدود 80 درجه سانتیگراد و به مدت 30 دقیقه اطمینان حاصل كنید اگر درجه حرارت یا مدت زمان آن افزایش یابد ممكن است مشكلاتی از قبیل افزایش املاح یا از بین رفتن آمونیاك خاك پیش بیاید .
ب - ضد عفونی خاك با استفاده از گازهای شیمیایی
گاز متیل بروماید به عنوان مرسوم ترین مــاده شیمیایی جهت ضد عفونی خاك بكـــار می رود . گاز دهی می بایست در خاكی كه حداقل تا عمق 15 سانتیمتر به خوبی زیرورو شده است و حرارت آن حداقل 15 درجه سانتیگراد بوده و از رطوبت مناسبی برخوردار است انجام شود . پس از گازدهی خاك می بایست به خوبی به مدت3تا7 روز هوادهی شود چرا كه این گاز برای گیاهان و پستانداران بسیار سمی است .متیل بروماید نباید قبل از كشت محصولاتی كه برگهای آن مورد استفاده قرار می گیرد( مانند كلم ) استفاده شود. زیرا بروماید بیشتر در برگها و ساقه های گیاه تجمع پیدا می كند. برای ضد عفونی خاك بخار دادن مزیت بیشتری نسبت به گاز دهی دارد زیرا علاوه بر نابودی اكثر آفــات با این روش هیچ گونه اثر سمی پس از مصرف از خود بجای نمی گذارد . علاوه بر این كشت محصول می تواند بلافاصله پس از سرد شدن خاك و آبیاری انجام شود.
ج- ضد عفونی خاك با استفاده از انرژی خورشیدی:
با استفاده از انرژی خورشیدی بعنوان یك منبع انرژی ارزان میتوان تا حد بسیار زیادی آفات و عوامل بیماریزای خاكزی و همچنین بذر علفهای هرز را نابود كرد. بهترین زمان برای اینكار ماههای گرم تابستان است . مانند دو روش قبل بهتر است زمین قبل از اجرای روش بخوبی زیرورو شده و رطوبت آن در حد مناسبی باشد سپس سطح خاك توسط یك لایه بدون درز و روزنه از جنس پلاستیك شفاف كه از آن نور عبور كند پوشانده میشود. برای بررسی بهتر تغییرات درجه حرارت در عمق های مختلف می توان از دما سنج های خاك استفاده كرد.توصیه می شود قبل از كشیدن پلاستیك روی خاك مقداری كود دامی تازه با خاك مخلوط شود تا اثر آفت كشی این روش افزایش یابد.